دنیای مجازی و شام خداوند
بدون شک یکی از بنیادی‌ترین مراسم پرستشی ما مسیحیان برگزاری شام خداوند است. نیایش و عهدی که تا زمان سکونت کلیسا در حضور ابدی خداوند می‌باید همواره در کلیسای مسیح احراء شود. عهدی که یادآور بدن، خون مسیح و پیمانی که سمبل اتحاد ایمانداران در مسیح خداوند است. این عهد حکایت از کار عظیم و نجات قوم خدا دارد و نوید بازگشت پیروزمندانۀ او در جلالی که وعده داده شده است.
یکی از مباحث بحث‌انگیز امروز جامعۀ جهانی (در زمان نگارش این متن) پیرامون وظیفۀ کلیسا در شرایط حاضر (بیماری همه‌گیر کرونا) پیرامون گردهمایی و شرکت جستن در مراسم عشاء ربانی (شام خداوند) است. در این مقالۀ کوتاه، هدف پاسخ دادن به این سوال است: "وظیفه کلیسا در این شرایط غیرمترقبه پیرامون مراسم شام مقدس خداوند چیست؟"
لازم به یادآوری نیست که شیوع این بیماری منجر به وقفه‌ای بزرگ و بلند مدت شده است، وقفه‌ای که هر نوع مراسم پرستشی را در سراسر این کرۀ خاکی تحت الشعاع قرار داده است. به راستی معضلی استثنایی در تاریخ پرستشی تمامی ادیان و ملل.
طی تماس اخیر با برخی دوستان در مناطق مختلف این کرۀ خاکی بیشتر متوجه این گستردگی شدم. از مناطق کوهستانی آند در کشور اکوادور تا کشور زامبیا در آفریقا تمامی اعضای کلیساها از فرقه‌های متفاوت مجبور به محدود نمودن مراسم پرستشی خود شده‌اند.
در طی شیوع این بیماری، یکی از معمول‌ترین عکس‌العملهای انسانی اندیشیدن و یافتن راه چاره‌ای برای حل مسایل است. سیاستمداران برای هماهنگ نمودن گروه‌های متفاوت برای حفظ و سلامتی افراد جامعه تلاش می‌کنند؛ مسئولین بهداشت و درمان خواهان ابداع روشهایی برای درمان و بهبودی بیماران هستند، و بالطبع قشری مانند رهبران کلیسایی سعی در خدمات‌رسانی به اعضا در حوزه شبانی خود دارند.
در خلال این برهۀ زمانی، ناامیدی بوی آشنای هر منزلی شده، برخی از مدافعین فلسفۀ پراگماتیسم (عملگرایی) صحبت از واژگان جدیدی به نام "کلیسای مجازی" می‌کنند. واژه‌ای که در چند سال اخیر کم و بیش به گوش‌های ما آشنا شده و با دستورالعمل‌های اخیر تحت عنوان "فاصله‌گیری اجتماعی" این واژه بیشتر بر روی صفحات اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی خودنمایی می‌کند.
در این بازۀ زمانی، شبانان و برخی از مسئولین کلیسایی استفاده از تکنولوژی را ابزاری مناسب برای مقابله با این معضل یافته‌اند. این دسته از شبانان اقدام به دعوت کلیساهای محلی به جهت برگزاری شام مقدس خداوند نمودند- اجرای نیایش و برگزاری عهدی مقدس در قالبی مجازی و انسانی.
چرا شام مقدس خداوند مستلزم عنایت و توجه بیشتری از بستری است که تکنولوژی قادر به تدارک آن است؟
اتحادی مجازی یا گسست واقعی
هر مسیحی راستین، علیرغم گرایش الاهیاتی و عمق تاثیرپذیری وی از الاهیات مدون یا مدرن می‌باید قادر به رویت و درک یک حقیقت باشد. حقیقتی که در بطن شام آخر خداوند در هنگاه عید فصح متجلی شد (متی 26:26 - 29). متی تصویری پرروح، زنده و بسیار پویایی از مشارکت منحصربفرد به تصویر می‌کشد. شاگردان در حضور عیسای مسیح مشغول به گفتگویی حقیقی و بدون واسطه هستند. او نان را گرفته، برکت داده و پاره کرد. مشارکتی و جوی به دور از مفاهیم پیچیده و مصنوعی بشری. این تصویر نمایانگر نوعی ارتباط ساده اما پرمعناست. مسیح با اشتیاقی خاص در انتظار این فرصت بود تا برای آخرین بار نقشۀ خدای نادیدنی را برای برگزیدگانش باری دیگر توصیف کند. شاید بتوان آن را مقدمه‌ای بر آشتی خدا با نسل بشر قلمداد کرد. مکانی خاص، برای گروهی خاص که عاری از هر گونه تظاهر و تلاش انسانی بود مگر برای یهودای اسخریوطی.
در این فرصت پایانی و مشرف به مرگ بر روی صلیب، مسیح در حالیکه شاگرانش را صمیمانه خدمت می‌نمود، صحبت از وقایعی کرد که در شرف اتفاق بود.
به راستی تکنولوژی در زندگی انسانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و باید پذیرفت که تحت مشیت خداوند است که این ابزار انسانی برای ارتباط ایمانداران در برخی امور کارآمد بوده و حتی برای گسترش پیغام شادی بخش انجیل ابزار مناسبی بوده و هست.
نویسنده شخصا تکنولوژی را یکی از ابزارهای مهم برای پیشبرد ملکوت خدا می‌داند. ابزاری که می‌باید مورد استفاده مسیحیان قرار گیرد، اما نباید فراموش کرد که این نوع ارتباط منجر به نوعی اتحاد مجازی (غیر واقعی) و در عین حال گسستگی حقیقی شده است. وضعیت جاری و امروز جامعه بشری (فاصله گیری اجتماعی) برای هر شخص واقع‌بینی ملموس بوده وهست.
نگاهی به رساله پولس به کلیسای قرنتیان معرف مفهوم کلیسا است. در سخنان پولس رسول، کلیسا شامل یک ویژگی خاص است و آن صفت در "با همدیگر بودن" تعریف شده است. در واقع، او پنج مرتبه "با همدیگر بودن" را در باب یازده‌ام (آیات 18 - 34) متذکر می‌شود. عیسای مسیح "با همدیگر بودن" را در ابتدای خدمتش یادآور می‌شود، او از شاگرانش خواستار تحقق این امر بود. امری که می‌باید استمرار داشته باشد (لوقا 19:22).
منطق یکی دیگر از عطایای خداوند به بشر محسوب می‌شود. حتی منطق (فارغ از احساسات و کژگرایی هر شخص) نیز اشاره به این حقیقت دارد که مستقیض شدن از شام مقدس و برخورداری از موهبت نهفته در آن بدون "با همدیگر بودن" فاقد هر گونه مفهوم کتاب‌مقدسی است.
با اندکی تامل می‌توان به این واقعیت پی برد که چنین ارتباطی (مجازی) از طریق شبکه‌ای متشکل از مدارهای دیجیتال و گرافیکی، ابزاری بی‌روح و فاقد ویژگی‌های خدادادی و طبیعی انسانی است.
این شالوده و مفهوم شام خداوند نمی‌باید به صفحۀ نمایشی کامپیوتر محدود شود. در همان حال که تکنولوژی قادر به نزدیک نمودن انسان‌ها به هم بوده اما در همان حال، نهایتا این تلاش در مشارکت صمیمانه بین مقدسین ناتوان بوده است. نکته‌ای که نباید فراموش شود این است که منطق همیشه معرف و تعیین کننده موضع یک مسیحی نسب به مکاشفۀ الهی نیست. آنچه تعیین کنندۀ موضع یک مسیحی است، الاهیات مسیحی است.
با عنایت به الاهیاتی صحیح، شام خداوند همانند تعمید آب یک رویداد شخصی یا اختصاصی نبوده و نیست. شام خداوند و مراسم تعمید، رویدادهایی عمومی تعریف شده‌اند. خوانندۀ گرامی به یاد داشته باشید که این دو حکم، امری انسانی نیستند بلکه آئینی مختص کلیسای خداوند هستند.
در رسالۀ اول پولس به قرنتیان باب ده، آیۀ هفده، پولس، رسول خداوند چنین می‌نویسد: «زیرا ما که بسیاریم، یک نان و یکتن می‌باشیم چونکه همه از یک نان قسمت می‌یابیم. »(اول قرنتیان 17:10). به وضوح هدف و نقش کلیسای مجازی (غیر واقعی) تلاش در نفی "یکتن" بودن جماعت خداوند را دارد. حتی نگاه به تاریخ کلیسا نشانگر این واقعیت است. بر مبنای سوابق تاریخی و رسوم کلیسا (کلیسای ارتدکس شرقی، کلیسای کاتولیک و پروتستان) به مدت بیش از دو هزار سال این رسم و آئین مقدس به صورت گروهی صورت گرفت تا سمبلی برای اتحاد کلیسا و بدن مسیح باشد.
اجرای شام مجازی خداوند صریحا خارج از چارچوب تعلیمی کلیسا و ایمان مسیحی است با علم بر اینکه شبان دستورالعملهایی را از طریق یک دوربین دیجیتال به عده‌ای در منازلشان اعلام می‌کند. چنین شبانان و معلمینی اصول اولیۀ ایمان مسیحی را به فراموشی سپرده‌اند که حضور و اتحاد جماعت خداوند لازمۀ اجرای شام مقدس واقعی خداوند است. طبیعتا در چنین شرایطی می‌باید هر شخص موظف به پاسخ به این سوال است که آیا شبان یا معلم من مطابق کلام خدا تعلیم می‌دهد و عمل می‌کند یا خیر؟
#کلیسای_مجازی، #مسیحیت مدرن، #مسیحیت غربی، #کلیسای مدرن، #مسیحیت ساختگی، #مسیحیت پیشگرا
