اصطلاح «فیضِ عام» میتواند تعالیم کتابمقدسی متنوعی را شامل شود که در خصوص انسانهایی است که هرچند نجات نیافتهاند، اما هنوز هم میتوانند به زندگی و فرهنگ مثبت بشری نائل شوند. قسمتهایی مانند پیدایش باب ۳ و رومیان باب ۵ تعلیم میدهند زمانی که آدم و حوا گناه کردند، تمام نسل بشر ملعون شده و بردۀ گناه شد. ولی انسانهای گناهکار و نجاتنیافته آنقدرها هم بد نیستند. آنها شرورِ مطلق و یا فاسد نیستند. آنها به دیگران کمک میکنند. فرزندان خود را دوست دارند. آثار زیبای هنری میآفرینند. در ریاضی، پزشکی و غیره اکتشافات واقعی و مفید میکنند. اما این چگونه ممکن است؟ از آنجایی که انسانهای نجاتنیافته هنوز بندۀ گناه هستند، چرا همچنان صداقت، نیکی و زیبایی در آنها دیده میشود؟ جواب در «فیضِ عام» است.
لوئیس بِرکوف که در سالهای ۱۸۷۳ تا ۱۹۵۷ زندگی میکرد، ایدۀ فیض عام را در کتاب «الاهیات مُنتظم» خود، بخش ۴، فصل ۳، قسمت ب، پاراگراف ۲، خلاصه کرد. به آنچه برکوف میگوید گوش کنید:
زمانی که صحبت از «فیضِ عام» میکنیم، یکی از این دو مفهوم را مد نظر داریم: یا آن دسته از اعمال عمومی روحالقدس که به واسطۀ آنها، بیآنکه قلب آدمی را تازه سازد، از طریق مکاشفۀ عام یا خاص خود، چنان تاثیر اخلاقیای بر اندیشۀ او میگذارد که باعث میشود گناه مهار شده، نظم در زندگی اجتماعی حفظ شود، و عدالت اجتماعی گسترش یابد. و یا، آن گروه از برکات همگانی، مانند باران و آفتاب، خوراک و نوشیدنی، پوشاک و مسکن، که خدا به طور برابر، در هر جا و به هر اندازهای که اراده کند، به همۀ انسانها ارزانی میدارد.
برکوف به دو نوع عمدۀ فیض عام اشاره میکند. اول، برکاتی را نام میبرد که شرارت را محدود میکنند، تا اینکه «گناه مهار شده، نظم در زندگی اجتماعی حفظ شود، و عدالت اجتماعی گسترش یابد.» و دوم، او برکاتی را بر میشمارد که نیازهای روزانۀ انسان را رفع میکنند. برکاتی مانند: «باران و آفتاب، خوراک و نوشیدنی، پوشاک و مسکن.»
همانند بسیاری از مفاهیم الاهیاتی دیگر، مکاتب مختلف، فیض عام را به شیوههای گوناگون تعریف میکنند. برای نمونه، برخی مکاتب، فیض عام را طوری تعریف میکنند که هدیۀ حیات را هم شامل میشود. دیگران فکر میکنند که فیض عام شامل نرم کردن قلب گناهکاران است تا آنها بتوانند به انجیل پاسخ مثبت دهند. و برخی مکاتب این اصطلاح را هرگز به کار نمیبرند. آنها بر این باورند که اگر کار روحالقدس به نجات ما منجر نشود، آن را نمیتوان به درستی «فیض» نامید.
#لوئیس_برکوف
#الاهیات_منتظم
#نداگر